INCOTERMS, ilk defa 1936’da, Uluslararası Ticaret Odası’nın (ICC) uluslararası ticaret uygulamalarında ortak dil yaratılması amacıyla terimleri standartlaştırdığı programa verilen isimdir. INCOTERMS’in günümüzdeki şeklini alması, belirli periyodlarda yapılan değişikliklerle mümkün olmuştur.
Bu değişiklikler, uluslararası ticaret uygulamalarında zamanla meydana gelen değişimlere bağlı olarak ortaya çıkmış ve 1963, 1967, 1976, 1980, 1990, 2000, 2010 yıllarında meydana gelmiştir. 2019 yılında güncel halini alan INCOTERMS 2020 ise 1 Ocak 2020’de uygulamaya konulmuştur.
INCOTERMS 2020, Uluslararası Ticaret Odası tarafından 10 Eylül 2019’da duyurulurken, uygulamaya başlaması ise 1 Ocak 2020’de oldu. Uluslararası Ticari Terimler’de yapılan yeni değişiklikler, uluslararası ticaret yapmakta olan tüm satıcı ve alıcıların, gerçekleştirdikleri ticaret operasyonlarındaki malların teslimine ilişkin sorumluluklarını açıklayan en güncel terimleri kapsamaktadır.
INCOTERMS’in İşlevleri
Genel anlamda INCOTERMS nedir diye sorulduğunda akla gelmesi gereken cevap ‘’ortak dil’’ olmalıdır. Uluslararası ticarette ortak bir dilin olması gerekliliği ise tarafların yerel uygulamalarının bağlayıcılığını ortadan kaldırmak, taraflar arasında uygulama farklılıklarından ortaya çıkabilecek zorlukları gidermek ve ticari işlemlerin kolay bir şekilde tamamlanabilmesini sağlamaktır. Tarafların maliyetleri ve riskleri aralarında adil bir şekilde paylaşmaları adına da rol oynayan INCOTERMS terimleri, taraflar arasında meydana gelebilecek uluslararası sorunların azalmasına da yardımcı olmaktadır. Uluslararası ticarette, taraflar arasında meydana gelebilecek anlaşmazlıkların çözümü gerek iletişim ve gerekse hukuki süreç açısından oldukça çetrefilli olabileceğinden, bu terimlerin kullanımı uzlaşmayı kolaylaştırmakta, anlaşmazlıkların ortaya çıkmasını önlemektedir.
INCOTERMS 2020 ve Yapılan Değişiklikler
Uluslararası Ticaret Odası’nın güncel olarak yayınladığı INCOTERMS 2020, terimlerin 2011’de yürürlüğe giren haline nispeten çeşitli değişiklikler içermektedir. Bu değişiklikler ile beraber bazı terimler çıkarılırken, bazı yeni terimler eklendi. Sonuç olarak sınır ötesi ticaret ile uğraşan ihracatçı ve ithalatçılar için modern şartlar çerçevesinde en uygun olduğu görülen yeni bir terim şeması ortaya çıktı. Bu değişikliklerin bazıları şöyle sıralanabilir:
FCA (Taşıyıcıya Masrafsız Teslim) Terimindeki Değişiklikler: FCA’nın yükleme şekline bağlı olarak iki alt başlığı bulunmaktadır. Denizyolu yüklemelerinde FCA’nın kullanılması durumunda ticarete konu olan malların taşınmasına ilişkin sorumluluk satıcı için limanda bitmekteydi. Öte yandan konşimentonun basılması ve gönderilmesiyse nakliyecinin sorumluluğundaydı. Yapılan güncel değişikliklerle INCOTERMS 2020’de alıcı firmanın bazı yeni hakları olabiliyor. Bu kapsamda alıcı firma, taşıma riskini üzerine almakla beraber, taşıma senetlerini nakliyecinin satıcıya teslim etmesini de alıcı ile yaptıkları sözleşmeye ekleme hakkına sahip oldular. INCOTERMS 2010’da ihracatçı taraf, nakliyeci firmayla olan ilişkisinin malı teslim aldığı anda sona eriyor olmasından dolayı, herhangi bir önemli evrak eksikliğinde ya da yanlışlığında sorumlu taraf olurken, INCOTERMS 2020’de bu durumun önüne geçilmesi sağlandı.
CIF (Masraflar, Sigorta ve Navlun Dahil Teslim) ve CIP (Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Teslim) Terimlerindeki Değişiklikler: INCOTERMS’in 2011’de uygulamaya giren halinde CIF ve CIP gönderilerinde, sigorta poliçeleri alıcı ve satıcı arasında aksi kararlaştırılmadığı müddetçe asgari teminat düzeyinde hazırlanırken, INCOTERMS 2020 ile CIF için geçerli olan asgari sigorta düzeyinde sigorta yapılmasına karar verildi. Öte yandan CIP yüklemelerinde ise tüm riskler dahil olmak üzere sigortanın yapılması zorunlu hale getirildi. Bu nedenle alıcının ülkesinde limanda teslim ve alıcının adresine teslim olmak üzere ayrılabilecek olan CIF ve CIP nakliyelerindeki sigorta sorumluluklarının dereceleri farklılaşmış oldu.
DAT Terimi DPU Olarak Güncellendi: DAT (Terminalde Teslimat) terimi, teslimat adresinin sadece bir terminal olarak sınırlanmasının yerine, herhangi bir nokta olabileceğini de ifade edecek şekilde DPU (Eşyanın Boşaltılacağı Yerde Teslim) olmak üzere yeni bir isim kazandı. Bu yönden satışı yapan tarafın dikkat etmesi gereken unsur, malların teslim edileceği lokasyon eğer bir gümrük noktası değilse, mal boşaltımına uygun bir lokasyon olmalıdır. INCOTERMS teslim şekilleri arasında göze çarpan önemli güncelleme olarak bu değişiklik görülmektedir.
Satıcı ve Alıcının Aracıyla Nakliye: INCOTERMS 2020’den önceki uygulamalar, nakliyenin üçüncü bir firma aracılığıyla gerçekleştirildiği varsayımı üzerinden kurulmuştu. INCOTERMS 2020’de ise tarafların, kendi araçlarıyla taşımayı gerçekleştirebileceğini belirterek buna göre şekilleniyor. Şayet terimler arasında yer alan FCA, DPU, DAP ve DDP teslim şekillerinin bu kapsamda yeniden düzenlendiği de INCOTERMS 2020’de görülebiliyor.
DAP ve DPU’da Sigorta Sorumluluğu: DPU, güncel terimler ile beraber DAT teslim şeklinin yerine geçerken, INCOTERMS 2020’de DAP ve DPU teslim şekillerine yönelik olarak sigortanın hangi tarafa ait olacağı kesin bir şekilde belirtilmemiştir. Bu düzenleme önceki terimlerde de net bir şekilde belirtilmemişti. Satıcı ve alıcı arasındaki sözleşme ya da proforma faturada aksi belirtilmediği müddetçe satıcı taraf, sigorta uygulaması yapmadan sevkiyatı başlatır. Bu halde alıcı firma süreci sorgulamak, malların güvenliği ve hasar oluşması durumunda tazmini için sigortayı yaptırmak sorumluluğu taşır.
INCOTERM 2020 kurallarına güvenliğe bağlı gerekliliklerin daha kesin bir şekilde uygulanması da eklenmiştir. Bu kapsamda ek olarak meydana gelen maliyetler de yeni terimler kapsamında açıkça ortaya konulmakta. Alıcı ve satıcı, bu düzenlemelerin kendi uygulamalarıyla uyumluğunu doğrulamakla mükelleftir. Tarafların tek bir maliyet listesi sunmak adına, INCOTERMS’e dayalı tüm maliyet kalemleri A9 / B9 ‘’Maliyetlerin Tahsisi’’ altında yer almaktadır.
Terminal İşlemleri ve INCOTERMS 2020: Uluslararası alım, satım ve transit ticaret uygulamalarında firmaların taşıdıkları sorumluluklar INCOTERMS 2020 kapsamında daha açık bir şekilde ele alınmaktadır. Günümüze dek meydana gelen sorunların ele alınması ve bu tecrübeler neticesinde alıcı ve satıcılar için bir maliyet oluşturan durumlar dikkate alınmak suretiyle, tarafların terminal işlemlerindeki rolleri kesinleştirilmiştir. Buna ek olarak INCOTERMS 2020 kapsamında ilk defa transit mallar ile ilgili işlemler de ele alınmıştır.
Sevkiyat Sorumlulukları ve Tarafların Rolü: INCOTERMS 2020’nin oluşturulmasında, tarafların sorumlulukları ve riskleri kapsamlı olarak irdelenirken; sevkiyat süreci ve taşımaya ilişkin riskleri üstlenen taraflar daha net bir şekilde açıklanmıştır. Bu kapsamda FCA, FAS, CPT, CIP, FOB ve EXW’den meydana gelen 8 terim, nakliye sorumluluğunun tamamının ya da bir kısmının ithal eden tarafa ait olduğu teslim şekillerini oluşturmaktadır. Sorumlulukları ihracatçı üzerinde tutan terimler ise DPU, DDP ve DAP olmak üzere kabul edilmiştir. INCOTERMS amaçları arasında taraflar arasındaki uzlaşmayı kolaylaştıracak olan sorumlulukların adil bir şekilde belirlenmesi amacı bu uygulama ile daha net bir şekilde anlaşılmaktadır.
INCOTERMS 2020’nin Gerekliliği ve Neden Hazırlandığı Hakkında
Uluslararası Ticaret Odası, düzenli periyodlarda INCOTERMS terimlerini düzenlemekte ve yeni şekillerini yayınlamaktadır. 2020 güncel formunun yayınlanması ile ilgili olarak bilinmesi gereken ise INCOTERMS 2010’un rolünün kaybolmadığıdır. Taraflar, sözleşmelerinde ve faturalarında teslim şeklini belirten alanlarda hangi INCOTERMS’in kullanıldığını belirtme imkanına sahiplerdir. Bu yönden INCOTERMS 2020 için, INCOTERMS 2010’un güncelleştirilmiş halidir ve güncel şartlar dikkate alınarak ticaret içerisinde bulunan tarafların istekleri ve deneyimledikleri zorlukların ortadan kaldırılması nedeniyle oluşturulmuştur denilebilir. 2010 ve 2020 INCOTERMS terimleri arasında sayı açısından bir farklılık bulunmazken, dikkat çeken farklılaşma DAT ifadesinin DPU olarak güncellenmesidir.
INCOTERMS Değişiklikleri ve Değişmeyen Terimler
INCOTERMS, 1936’dan bu yana kullanıma devam ederken; günümüze kadar 7 defa değişiklik yaşamıştır. INCOTERMS 2020, 8. değişiklik olarak kabul edilirken, yeni formatın eski formatları geçersizleştirmediği unutulmamalıdır. Örnek olarak müşteri ile uzlaşma sonrasında sözleşmeye teslim şekli olarak CIP New York INCOTERMS 1980 ifadesini yazacak olursanız, 1980 yılında geçerli olan teslim şekline dair kuralları geçerli olarak gösterebilirsiniz.
